بسیاری از افراد فکر می کنند برای ایجاد یک ارتباط موفق و خوب فقط باید بتوانند به خوبی و زیبایی حرف بزنند و نقشی برای گوش دادن در این زمینه قائل نیستند.

باید به یاد داشته باشیم، گوش دادن، فرایندی است که در آن همانند سخن گفتن، انسان در حال تلاش است. تلاش برای فهمیدن آنچه از سوی فرستنده در حال عنوان است و لذا به عنوان یک فعالیت ارتباطی مهم باید آن را در نظر داشت.

بیشتر افراد بر اساس یک تصور غلط فکر می کنند «گوش دهندگان» خوبی هستند. آنها فکر می کنند که نمی توان برای گوش دادن موثر، آموزش دید و اساسا گوش دادن نیاز به آموزش دیدن ندارد و در پایان اینکه، آنها فکر می کنند بین گوش دادن موثر و گوش دادن ساده هیچ تفاوتی وجود ندارد!

طی بررسی علمی مشخص شده است که افراد نیمی از آنچه را که شنیده اند به خاطر می آورند البته بلافاصله پس از فرایند شنیدن و همین افراد پس از دو ماه، صرفا حدود 25 درصد از چیزهایی را که شنیده اند به خاطر آوردند. این بررسی علمی که توسط «رالف نیکولز[1]» در «دانشگاه مینوسوتا[2]» انجام شده در صدد بوده تا توانایی هزاران دانشجو را در زمینه گوش دادن فعال بسنجد.

این یک واقعیت است که بیشتر زمان ما در بیداری به شنیدن می گذرد تا سایر فعالیت ها نظیر؛ سخن گفتن، خواندن و نوشتن!؛ این مورد هم جالب توجه است که هرچه سطح سواد جامعه بالاتر باشد، افراد وقت بیشتری را به گوش دادن می پردازند. اكثر فعاليت‌هاى انسان‌ها با يكديگر بر محور ارتباط و ارتباطات شكل مى‌گيرد و نقش اصلى در ارتباطات را ارتباطات كلامى و به ويژه ارتباطات كلامى ميان فردى به خود اختصاص داده است؛ به طورى كه بر اساس تحقيقى كه توسط «رالف نيكولز» و «لئونارد استيونس[3]» انجام شده است، بيشتر وقت انسان‌ها در ارتباطات، صرف ارتباطات گفتارى مى‌شود تا ارتباطات نوشتارى. گوش دادن، 42 درصد از وقت روزانه، سخن گفتن، 32 درصد از وقت روزانه و جمعاً، 74 درصد، خواندن، 15 درصد از وقت روزانه، نوشتن، 11 درصد از وقت روزانه و جمعاً، 26 درصد.

گوش دادن، کاری است که ممکن است هر روز انجام شود یا نشود. شاید اهمیت گوش دادن چندان به چشم ما نیاید، اما اینکه با چه کیفیتی به حرف چه کسی و تحت چه شرایطی گوش دهیم مسیر زندگی‌مان را، خواه ناخواه، تغییر می‌دهد.

بسیاری از افراد در دوران فعلی، به خاطر مصائب  و مشکلات متعدد به ویژه در زمینه ارتباطی، دل های آکنده از غم و خاطرات تلخ و مشکلات و نابسامانی هایی در زندگی دارند که آنان را با فشارهای متعدد روحی و روانی روبرو کرده است. این افراد عمدتا در پی دو گوش شنوایند که حرف دلشان را بزنند و با بازگویی دردهای خود به اصطلاح، سبُک شوند. در این بین، افرادی که به اصطلاح خوب گوش می دهند و سنگ صبور هستند کمک بزرگی می کنند به اینگونه اشخاص دردمند که نیاز به حرف زدن و تخلیه احساسات خود دارند.آنها دراین همدردی، به نوعی به همدلی نیز دست پیدا می کنند. این روحیه خوب و بزرگ، ستودنی است.

امام علی علیه السلام فرموده است: «مِنَ السُّؤدَدِ الصّبرُ لأستمَاعِ شَکْوَی الْمَلْهوفِ»؛ از بزرگواری و آقایی است که انسان برای گوش سپردن به شکوا و ناله دردمند، تحمل و صبر داشته باشد.( غررالحکم)

دکتر هادی زارعی؛ مدرس دانشگاه و کارشناس روابط بین فردی

نویسنده کتاب «ما برای هم»

1] Ralph Nichols

[2]  Minnesota University

[3] Leonard Stevens