«گفتگو» به عنوان اولین اقدام در تبادل اندیشه و نظرات، نقش مهمی در ارتباط اعضای یک جامعه و یک خانواده با یکدیگر دارد. به ویژه در خانواده، این مساله، یعنی گفتگوی اعضای آن با هم در دوران کنونی هجمه فضای مجازی، بسیار لازم و ضروری است.

بررسی ها حاکی از آن است که ریشه بسیاری از اختلافات و افتراق ها در خانواده و به ویژه بین زوجین و یا بین والدین و فرزندان در عدم تفاهم و عدم تفاهم نیز نشأت گرفته از عدم گفتگوی بین زوجین است که آن نیز به فرزندان هم تسری می یابد و تمام اینها، در بی روح کردن فضای خانه و روابط بین افراد اثرگذار است.

آنچه که فقدان آن در فضای کنونی شهر هم بسیار به چشم می خورد؛ نبود عوامل ترغیب و تشویق شهروندان به ایجاد گفتگوهای سازنده به ویژه در منزل است؛ چرا که خانواده، ریشه جامعه است و هر رخداد و معضلی در آن، در جامعه نمود پیدا می کند. برای حل این معضلات عمدتا خاموش که گاها با «بزه کاری» و یا درگیری های شهروندان در سطح شهر نمایان می شود، نهادینه کردن فرهنگ «گفتگو»ی مبتنی بر احترام و فهم متقابل، یگانه راهی است که می تواند موثر افتد و «نجات بخش» آید.

گفتگوی مدّ نظر ما، هر گفتگویی نیست؛ بلکه گفتمانی است با نگاه ایجاد ارزش در افراد که هدف این گفتگو، تایید یا رد کردن تفکر خود یا دیگری نیست. هدف از «گفتگو» شناخت است نه توجیه، تعهد است نه انکار تعارض، همکاری است نه رقابت و نهایتا ایجاد دوستی است نه تخاصم!

در حالیکه هنگامی که صحبت از گفتگو بین همسران می کنیم برخی زوجین یاد میدان نبرد می افتند که هر کسی باید حرف خود را به کُرسی بنشاند و این دیدگاه، آغاز خطا و شروع ماجرای سردی روابط بین همسران است.

بایستی یادآور شد که مراد از گفتگو، صرفا «زیاد صحبت کردن» یا «پرحرفی» نیست؛ بلکه منظور ما گفتگویی همراه با احترام در فضایی آرام و به دور از پارازیت ها یا موانع صوتی و ... است. گفتگویی مبتنی بر همدلی با درک احساس طرف مقابل! این نوع گفتگو است که می تواند راهگشا شده و بدترین مشکلات درون یک خانواده را حتی اگر نتوانیم به واسطه آن حل کنیم اما می توانیم از طریق آن به مشورت و هم فکری دست یابیم و حداقل از بار مشکل یا مشکلات خانواده کم کنیم، گو اینکه این اقدام یعنی گفتگوی اعضا با هم سبب می شود تا هر کدام به دیگری دلگرم شده و هر یک از اعضای خانواده، دیگری را حامی و تکیه گاه خود بداند و این مهم به ویژه در روابط زوجین و باز نوع نگاه مادر خانواده به زندگی، ضرورتی است زندگی بخش و انکارناپذیر.

یادمان باشد کودکان امروز در خانواده ما، والدین فردا در زندگی خود خواهند شد؛ تربیت و پرورش این کودکان و نهادینه کردن فرهنگ «گفتگو» در آنها می تواند در ایجاد خانواده ای با ثبات و با نشاط و در نتیجه، جامعه ای مستحکم و پایدار با درون مایه ای از آرامش و شادی بسیار اثرگذار باشد.

برای زنده کردن اُمید و عشق در جامعه، لزوم نهادینه کردن فرهنگ گفتگو در خانواده از سوی همه ارکان جامعه و اعضای خانواده لازم است.

دکتر هادی زارعی؛ مدرس دانشگاه و کارشناس روابط بین فردی

منتشر شده در کانال های اطلاع رسانی «اخبار مشهد»